Patreon üzerinden bana destek olabilir ve böylece daha fazla kaydın Türkçeye kazandırılmasına katkı sağlayabilirsiniz. Destek olmak için: https://patreon.com/umidgurbanov

Yolu psikolojiden geçip de Erich Fromm okumamış kimse yoktur sanırım. Kendisi yakın dönemin en tanınmış psikologu, sosyologu, toplum eleştirmeni ve bir bakıma da filozofudur. Özellikle insanı, toplumu ve devleti ele alan, sevginin, yıkımın, rızanın ve itaatin kökenini ele alan çalışmalarıyla hiç kuşkusuz kendisinden sonra gelen birçok isme de ilham kaynağı olmuştur Fromm. Elbette ki bu çalışma alanları dışında karakteri de dikkat çekicidir. SSCB’yi reddeden bir sosyalist olarak kapitalizmin zirvesi sayılan Amerika’da hem de Soğuk Savaş’ın tırmandığı yıllarda kapitalizmi cesaretle eleştirebilmiştir.

Marx’ın yeterince anlaşılmadığını savunan Fromm, örgütlü bir toplumun mümkün olduğunu, manipüle edilen rızaya dayalı demokrasinin kocaman bir bürokrasiden ibaret olan bir makine olduğunu söylemekte ve çözüm için birey olan her yurttaşın karar alma süreç ve mekanizmasına olabildiğince doğrudan katılımını ileri sürmektedir. Birçok ünlü isimle röportaj gerçekleştiren ünlü gazeteci Mike Wallace, o güne dek Özgürlükten Kaçış, Sağlıklı Toplum ve Sevme Sanatı’nı yazmış Erich Fromm’u 1958 yılında programına konuk almıştır. Yaklaşık 30 dakika süren bu röportajda Wallace, Fromm’dan Amerikan toplumunun analizini yapmasını isteyerek söze başlar. Elbette ki konu demokrasiye, politikaya, sosyalizme ve kapitalizme gelir. Toplumu bir bütün olarak etkileyen bu fikirlerin yanı sıra, birey olarak toplum içinde varlığını sürdüren insanın kaygıları, sevme becerisi, dini inanışı ve topluma katılma hevesi de ayrıntılı olarak konuşulur ve özellikle toplumdaki üretim ve tüketim çılgınlığının altı çizilir. Özellikle birey ve toplum arasındaki ilişki bağlamında politik yönetim biçimlerine ilgi duyanların, hele ki bir de Erich Fromm’u da bir parça seviyorsa, mutlaka kaçırmaması gereken tarihi bir kayıt olduğunu düşünüyor, izleyecek herkese iyi seyirler diliyorum.

Çeviri: Ümid Gurbanov