Kemal Tahir’in ölüm yıldönümü münasebetiyle, 22 Nisan 2019’da Vakıf binasına yaptığım ziyarette; İthaki Yayınları’nın Kemal Tahir Külliyatı’nı yayınlamadaki gradolarını görmek için Bir Mülkiyet Kalesi’yle yanımdaki arkadaşım için de Hür Şehrin İnsanları romanlarını almıştım.

Aslında her ikisini de Bilgi Yayınevi’nden ilk çıktıkları 1976 ve 1977’de alıp okumuştum.

İthaki Yayınları’nda birinci baskısı 2009’da yayımlanan Bir Mülkiyet Kalesi‘ni yeniden okurken, o kadar çok tashih (düzeltme) hatasıyla karşılaştım ki, sonunda, bu satırları yazmaktan kendimi alamadım.

İthaki’nin yeni basım için 1977 Bilgi Yayınevi baskısını esas aldığı anlaşılıyor. Çünkü oradaki kimi tashih (düzeltme) hataları olduğu gibi aktarılmış. Jenerikte; “Düzeltmen” olarak görülen “Hürriyet Yaşar” isminin profesyonel bir musahhih (düzeltmen) olmadığı; kimi, karineden çıkarılabilecek şeyleri bile düzeltemediği gibi Türkçe bir imlâ kılavuzunun kapağını bile açmadığı görülmektedir. Açsaydı, Türkçe imlâ kılavuzlarının “zatürrie”yi “zatürree” olarak gösterdiğini fark edebilirdi.

Bu yüzden ortaya; Türkiye romanının doruklarından biri olan Kemal Tahir’e hiç yakışmayan bir baskı çıkmıştır.

Örnek olarak Bir Mülkiyet Kalesi’ndeki yanlışlar ve doğruları aşağıda gösterilmiştir. Benzeri hatalara Hür Şehrin İnsanları romanında da mebzul miktarda rastlanmaktadır.

Demek ki; buradan çıkan sonuç; İthaki Yayınları’ndaki Kemal Tahir Külliyatı’nın tamamı düzeltme hatalarıyla malûldür. Bunun üstesinden gelmek ancak profesyonel bir ya da iki düzeltmenin tekrar tüm kitapları elden geçirmesiyle mümkün olur.

Bu durum; Kemal Tahir kitaplarının özenli basılıp basılmadığının Vakıf tarafından denetlenmediği gibi; ONK ajansı tarafından da kontrol edilmediğini göstermektedir.

Düzeltme hatalarının dökümü şöyle:

Sayfa: 6 Yedinci paragraf sondan bir önceki satırda

ler) tahtının üzerinde bir ev gibi doğrul

Doğrusu dev olacak.

 

S: 9 Birinci paragraf, sondan bir önceki satırda:

ler doluydu. Dolam maundan yapılmıştı.

Doğrusu Dolap olacak.

S: 35 İlk paragraf ilk cümlede

Canzesa

Doğrusu Canseza olacak.

S: 40 ilk satırda:

gibi yerlerdi-

Doğrusu şeylerdi olacak

S: 54 Sekizinci paragraf 2’nci satırda:

rejime o devirde bile pek az liman sahibinin….

Doğrusu iman olacak

 

S: 60 İkinci paragraf, 3’ncü satırda:

tı. Evvela “Senin aklım ermez” diyecekti

Doğrusu aklın olacak

S: 69 Birinci paragraf son satırda:

açık. Evi gezdirdim diye çıkarın iki çeyrek verdi

Doğrusu çıkarıp iki çeyrek… olacak

 

S: 74 16’ncı paragraf, konuşma satırı:

-Neden bir tabur da bir alay değil/

Doğrusu değil? Olacak

S: 81 12’nci paragraf birinci-ikinci satır

Ma-

fevt olduğundan

Doğrusu:

Ma-

fevk olacak

S: 88 9’ncu paragraf, konuşma satırı:

– Beş tane çil çil altın”

Doğrusu:

Beş tane çil çil altın”

 

S: 92 İlk satır:

ti. Kipatçılar da….

Doğrusu:

ti. Kitapçılar da…

S: 98 En son paragrafta 4’ncü satır

tolsun boşarım. Evi de bırakır gibi derim….”

Doğrusu:

tolsun boşarım. Evi de bırakır giderim…” olacak.

S: 102 En son paragraf 8’nci satır:

parasını okuyunca değşiti.

Doğrusu:

değişti. olacak.

S:109 İkinci paragraf 4’ncü satır

Kasımpada’da

Doğrusu: Kasımpaşa’da olacak

S: 112 Beşinci paragraf:

Canzesa Doğrusu Canseza olacak

Yedinci paragraf:

Canzesa Doğrusu Canseza olacak

S: 137 Beşinci paragraf, ikinci satır

Dünya menendi yok!

Doğrusu : Dünyada menendi yok! olacak

S: 191 Beşinci paragraf 3-4’ncü satırlar

Lakin iki çeşit ak-

lıkla mücadele

Doğrusu:

Lakin iki çeşit aç-

lıkla mücadele

aynı sayfa, 6’ncı paragraf 2’nci satır

kürt gelinleri Doğrusu Kürt gelinleri

aynı sayfada 7’nci paragraf ilk satır

bir asker kalabalığı Doğrusu bir asker kabalağı olacak

S: 197 12’nci paragraf, 5’nci satır

çiğe geldi mi, künyesi kapar, leşini

Doğrusu:

çiğe geldi mi, künyesini kapar, leşini olacak

S: 201 3’ncü paragraf, birinci satır

Birkaç yere yanlarına

Doğrusu Birkaç kere yanlarına olacak

 

S: 206 İlk paragraf, ilk satır

Uzun muharebelerden sonra

Doğrusu:

Uzun muhaberelerden sonra olacak

Aynı sayfada 6’ncı paragraf, 3’ncü satır

yuvarlanmış eski bir arabanız tuzla…

yuvarlanmış eski bir arabanın tuzla… olacak

 

S: 207 Yukarıdan 4’ncü satırda

mevlit mukabele

Doğrusu mevlit, mukabele olacak

aynı sayfada birinci paragraf, 5’nci satır

yaşlarında, tambul her zaman

Doğrusu yaşlarında tombul her zaman

S: 210 İkinci paragraf ilk satır

Bu harf yapılmasaydı

Doğrusu Bu harp yapılmasaydı olacak

 

S: 211 10 ve 11’nci paragraflar, konuşma:

-Evet.

-Severim. Çocuklarımın babasıdır.

Doğrusu:

-Evet. Severim. Çocuklarımın babasıdır olacak.

S: 225 10’ncu paragraf konuşma satırı

namuslu erkek aryoruz.

Doğrusu:

. Namuslu erkek arıyoruz. olacak

S: 229 13’ncü paragraf, ilk satır

Madam dedi, bir

Doğrusu:

Madam dedim, bir olacak

S: 232 *’dan sonra ikinci satır

tren iner inmez Mahir Efendi

Doğrusu: trenden iner inmez

S: 233 Yukarıdan 5’nci satır

rafları tıklık tıklım dolu

Doğrusu : rafları tıklım tıklım dolu

S: 237 7’nci paragraf ilk satırda

İstanbul hiç değişmemişti. Selâteyn camileri

Doğrusu: Selâtin camileri olacak.

Aynı sayfada 10’ncu paragraf

Bizi Yeniçeşme’ye çıkarcaksınız

Doğrusu: çıkaracaksınız

S: 240 Yukarıdan 3’ncü satır:

Derken sola kaptı diyorsun

Doğrusu saptı olacak.

S: 241 6’ncı paragraf ilk satır

bir şeyler kaybetmişlerdi.

Doğrusu: Bir şeyler kaybetmişlerdi.

S:242 Yukardan 2’nci satırda

. dedi. Beyoğlu’nda ak

Doğrusu: … dedi. Beyoğlu’ndan

Aynı sayfada, 7’nci satır

o gece nalınlar başına bir dert

Doğrusu: o gece nalınlar başıma bir dert

S: 246 9’mcu satır

rak aldık. Bugün altın

Doğrusu: rak aldım. Bugün altın

S: 257 İkinci paragraf ikinci satır

ruceei şahanemi düşman yeniden

Doğrusu: elinden

S: 266 Sondan altıncı satırda

Mahir Efendi yüreğini çıkrıp verecek

Doğrusu: çıkarıp

S: 267 Yukarıdan 3’ncü satır

adam kaçırılıyor, muhabir temin

Doğrusu muhbir temin

S: 278 Sondan 3’ncü satırda

sine cahilden, cüheladan taraflar topluyor

Doğrusu taraftar topluyor

S: 279 İlk satırda

askere yazıyorlar, dedilerdi. Doğru mu? Ayva-

lıklı asker

Doğrusu: aylık-

lı asker olacak

S: 281 10’ncu paragraf 2’nci satır

Abdülhamit’le yüz yüze gemiş

Doğrusu: gelmiş olacak.

S: 290 Yukarıdan 5’nci satır

-Enişte bey, dedi, sene Neşet Dayım

Doğrusu seni olacak

S:300 “Kuşluk zamanına kadar”la başlayan paragrafta 3’ncü satır

laylık, şehre asker çğındaki erkekler

Doğrusu: çağındaki olacak

S: 305 Birinci satır

köylü saman, kurtul bakla

Doğrusu kurtlu olacak

Aynı sayfada ikinci satır

başka birer de harf madalyası

Doğrusu harp madalyası olacak

S: 307 Birinci paragrafın en son satırı

bir ölüm yahu! Söyletin bakalım

Doğrusu: söyleyin olacak

Aynı sayfada, sayfa altı dipnot l yukarıdan 4’ncü satır

değiliz. Buyrulmuş

Doğrusu: değiliz, buyurulmuş.

S: 320 Yukarıdan 18’nci satır

-İbrahim üstüne düşmedi.

Doğrusu, konuşma çizgisiz: İbrahim üstüne düşmedi.

S: 321 Yukarıdan 7’nci satır

delik aradıktı. Karı, karşılığı ile

Doğrusu: Karı, karılığı ile olacak

S: 329 Yukarıdan 3’ncü satır

düz ortası, uyum… Fransız

Doğrusu: düz ortası, uyuma… Fransız

S: 348 Sondan, dipnot hariç ikinci satır

Yüksekkaldırım’da genzini yayan

Doğrusu: yakan olacak

S: 352 Sondan ilk satır

-Bizim gelip çizmeleri iyi boyamış

Doğrusu gelin olacak

S: 365 “-Sen ne diyorsun allasen” cümlesiyle başlayan paragrafın 5’nci satırı

lara “Şerian icra edilmesi

Doğrusu: “Serian olacak

Aynı sayfada 6’ncı satır

-Mahir Efendi

Doğrusu, konuşma çizgisiz Mahir Efendi olacak

S: 366 Sondan 3’ncü satır

soyuyordu. Taarruza karar

Doğrusu : söylüyordu olacak

S: 372 Yukardan ikinci paragrafın ilk satırı

Dizanteri, uyuz, zatürrie

Doğrusu: zatürree olacak

Aynı sayfada 3’ncü paragrafın, 4’ncü satırı

bir kuvve-i mutazama halinde

Doğrusu: kuvve-i muntazama olacak

Aynı sayfada en son satır

olduğunu hisettiği anda

Doğrusu: hissettiği anda olacak

S: 378 Sondan ikinci paragraf, 2’nci satır

dan diğer bir takım

Doğrusu: da diğer bir takım olacak

S: 381 Alttan 6’ncı satır

ihtiyat mülazımısânisi selami Nişantaşı

Doğrusu Selami olacak

S: 386 “Akıllı adamlar”la başlayan paragrafın 2’nci satırı

Derler ki: “Bir avuş baldırıçıplak

Doğrusu avuç olacak

Aynı sayfada “Mülazımısâni Selami Efendi” ile başlayan paragrafın İlk satırı:

-bir iptidai mektup muallimi

Doğrusu : mektep olacak

S: 394 Sondan 7’nci satırda:

yaklaşan daha doğrusu kedileriyle beraber

Doğrusu kendileriyle olacak

S: 397 Yukarıdan 6’ncı satırda

oldu halde, Mahir Efendi

Doğrusu: olduğu halde olacak

S: 399 Yukarıdan 3’ncü paragrafın ikinci satırında

demiryolunun iki tarafı tutmuş

Doğrusu tarafını tutmuş

S: 427 Yukarıdan ikinci satırda

yenilecek kadarkof, görünüşte

Doğrusu kadar kof olacak

S: 430 “-Pek fıkara düşmüşüz”le başlayan konuşmanın bir üstü

-Nereden anladım?

Doğrusu: -Nereden anladın? olacak

S: 438 Sondan 5-6’ncı satırlar

idarede çok görü-

müştür.

Doğrusu: görül-

müştür. olacak

S: 443 Yukarıdan 11’nci satırda:

-Öyeyse…

Doğrusu: -Öyleyse… olacak

S: 452 Yukarıdan 8’nci satırda

arında, son ve kahredici

doğrusu: larında, olacak.

S: 457 Yukarıdan 8’nci satır

Rıza, İzmit’e bir türlü

Doğrusu İzmir’e olacak

S: 458 Yukarıdan 9’ncu satırda:

Tadını anlıyorum Mebrure…

Doğrusu: Tadını alıyorum Mebrure… olacak.

S: 471 Alttan 7’nci satırda:

Kara Fatma, Demirici Efe

Doğrusu: Demirci olacak.

S: 481 Alttan 10’ncu satır

da etti zaman, mümkün olduğu

Doğrusu: ettiği olacak.

S: 490 *’dan sonra 3’ncü satır

Diğer kuvvetli bir gurubu da

Doğrusu: grubu olacak

S: 511 “31 Teşrinievvel 338…”le başlayan paragrafın 2’nci satırı

dafaa-yı Hukuk Gurubu

Doğrusu: Grubu olacak

S: 513 Yukarıdan 6’ncı satır

sözlerinin anlanmadan dinlenmekte

Doğrusu: anlamadan olacak.

S: 519 Alttan 8’nci satır

lak ettiler ama, bize iyilik ettiler, ama bize iyilik ettiler.

Doğrusu: bize iyilik ettiler. Bundan sonra gelen “ama bize iyilik ettiler.” kelimeleri atılacak!

S: 523 Yukarıdan 8’nci satır

İngiliz harf sefinesi

Doğrusu harp olacak

S: 525 Alttan 4’ncü satır

……. Gizli celsede, gene acalp ve

Doğrusu acayip olacak.

S: 529 Sayfanın ortalarında konuşmalardan ikinci muhavere:

-Yan n’olacak?

Doğrusu: -Yani n’olacak?

S: 530 Alttan 11’nci satır

-İçin bir tuhaf oldu Adil Usta!

Doğrusu : -İçim olacak!

S: 531 Alttan 5’nci satır

Bizi yarı yolda bırakacak… Allah gösermesin…

Doğrusu: göstermesin olacak

Aynı sayfada, konuşmalarda:

-Tamam… Evet. Abdülhamit insan değlidi.

Doğrusu: değildi olacak.

S: 532 Yukarıdan 5-6’ncı satırlarda

. kendi tarafına yona-

caklar

Doğrusu: yonta-

caklar

S: 537 Sondan 3’ncü satırda

pek şikâyete hakımız yok

Doğrusu: hakkımız olacak

S: 545 Alttan 7’nci satırda:

-Bir tane Nat Pinketron hikâyesi

Doğrusu: Pinkerton olacak.

(Konuya gelecek yazıda devam edeceğim)

EMİN KARACA’NIN KEMAL TAHİR VE İTHAKİ YAZISINA CEVAP