Ayşegül S. Nesin’in ilk öykü kitabı Palyaço Balık, Bellade Yayıncılık etiketiyle okurla buluştu. Yazı serüvenine okul yıllarında şiirle başlayan Nesin, yaratıcı yazarlık atölyelerine devam etti. Öyküleri Galapera, Teneffüshane ve Son Gemi gibi mecralarda yayımlandı.
Kısa ve minimal öykülerden oluşan seksen yedi sayfalık Palyaço Balık’ta otuz iki öykü yer alıyor. Sıcak bir başlangıcın bütün yükünü sırtlayan incelikli bir kitap var elimizde. Öyküler sanki devamı gelmeyecekmiş gibi ya bir anda bitiyor ya da soluk soluğa ilerliyor. Hikâyeleri var eden kişilerin davranışları, ilişkileri, diyaloglar, kurgu ve dil yazarın üslubunun özgünlüğüne dair ipuçları barındırıyor. Ayrıntılar ise belli belirsiz halleriyle okura göz kırpıyor. Mekân olarak hemen hemen bütün öykülerde İstanbul var. Boğaz, vapur, martılar, deniz, deniz kokusu, mahalleler ve kahramanların eylemleri İstanbul’u daha canlı kılma çabasının ürünü. Şehir, yazarın küçük dokunuşlarıyla kişilik bulmayı başarıyor.
Palyaço Balık’ta her daim varlığını hissettiren akıcı, yalın ve özlü dil; şiirsellik çabasıyla kurulan devrik cümlelerin etkisiyle daha yadırgatıcı bir akışa dönüşüyor. Zaten yazarın bu yönde açık bir çabası var. Şiirle başlayan, şiirle biten ve hatta bir şiirin öyküye dönüştüğü metinler okuyoruz. Cemal Süreya’ya saygı, şiirine göndermelerle kurulan öykü özellikle dikkat çekici, okuru şiirin kendisine ve şaire yönlendirebilir, okumalarını çoğaltabilir. Nesin’in bir yazar olarak minimal öykü oluşturma çabası değerli, şiirsellik ve yoğunluk arayışı Palyaço Balık’ın bence en etkileyici ve değerli yönlerini oluşturuyor. Ayrılık, ölüm, geçmişe özlem gibi izleklerin kullanımı da okurun şiirsel yapıyla bağ kurmasını daha da kolaylaştıyor. Öykülerin bir kısmında geçmişle ilgili ipuçlarından hareketle öykü kişilerinin birtakım gerçeklerle yüzleşmek zorunda kalması dramatik unsur olarak beliriyor, ırmağın yatağını derinleştirme konusunda son söz okura bırakılıyor. Sinematografik anlatıma dair izler etkileyici; küçük dokunuşlarla varlık bulan kişilerin mekânlardaki devinimi, seçilen sözcüklerin duygu yoğunlukları ve çoğul anlamlarıyla okurun zihninde canlanabilme gücüne ulaşıyor.
Bir ilk kitap olarak Palyaço Balık ben de insan olmaya dair farklı hikâyelerin izlerini keşfetme çabası ve bir kent olarak İstanbul’la ilgili eski bir kartpostala anlık da olsa baktığım izlenimi yarattı. Yazarın şiirden öyküye kurduğu köprülerden geçtim, farklı mecralara açıldım; alçakgönüllü çabasını takdir ediyor, özellikle minimal öykülerden oluşabilecek yeni bir kitabını merakla bekliyorum.
Palyaço Balık, Ayşegül S. Nesin, Bellade Yayıncılık, 1. Baskı, Kasım 2019, İstanbul.