Surat ve Maske

Surat denilen şey eğer insanda yoksa başka hiçbir hayvanda yoktur, ve karakteri ifade eder.

Cicero

Tüm canlı varlıklar açıklıktadır, kendilerini birbirlerine gösterirler ve birbirleriyle iletişirler, ama sadece insanın bir suratı vardır; sadece insan, görünüşünü ve başka insanlarla iletişimini kendine has temel deneyimi yapar; sadece insan, suratını kendine has hakikatin mekânına dönüştürür.

Suratın arz ettiği ve açığa çıkardığı şey sözü edilebilir bir şey değildir, şu ya da bu anlamlı önermede ifade edilebilen şey değildir. İnsan, kendine has suratında bilinçsizce kendini mevzu bahis edinir, ve sözden bile önce, suratta kendini ifade edip açığa çıkarır. Ve de suratın ifade ettiği şey bir bireyin hayvan hâli değildir, her şeyden önce onun açıklığıdır, kendini arz edişi ve başka insanlarla iletişmesidir.

Bu suretle, surat politikanın mekânıdır. Eğer politik bir hayvan yoksa, bu yalnızca, zaten hep açıklıkta olan hayvanlar arz edişlerini sorunsallaştırmadıklarındandır, bundan kaygılanmaksızın basitçe bunu sürdürdüklerindendir. Bu yüzden aynalara ve akis [immagine] olarak suretlere [immagine] ilgi duymazlar. İnsansa aksine [invece] tanınmak ve tanımak ister, kendini kendi aksinde [immagine] sahiplenmek ister, onda kendine has hakikatini arar. Bu şekilde, bitmek bilmeyen bir politik diyalektiğin sahasında, açıklığı bir dünyaya dönüştürür.

Eğer insanlar her zaman ve sadece malumatları ve hep şundan bundan havadisleri iletişiyor olsaydı, hiçbir zaman politika olmazdı, yalnızca mesaj mübadelesi olurdu. Ama insanların her şeyden önce iletişecekleri o açıklıkları var olduğundan dolayı, yani saf iletişebilme var olduğundan dolayı, insanların birbirlerine söyledikleri ve birbirleriyle mübadele ettikleri her şeyin temeli olan surat bizatihi politikanın şartıdır. Surat bu suretle insanların gerçek şehridir, en üstün politik öğedir. Birbirlerinin yüzlerine bakaraktandır ki insanlar birbirlerini tanırlar ve birbirlerine tutkulanırlar; benzerliği ve çeşitliliği, uzaklığı ve yakınlığı algılarlar.

Kendi suratından vaz geçmeye, kendi yurttaşlarının suratlarını her yerde maskeyle kapatmaya karar vermiş bir ülke, kendisinin bütün politik boyutlarını askıya almış bir ülkedir o hâlde. Her an sınırsız bir denetime tabi olan bu boş uzamda, birbirinden yalıtılmış bireyler, bundan böyle ortak yaşamlarının dolayımsız ve hissî temellerini kaybetmiş olarak ve sadece artık suratı olmayan bir isme direkt mesajlar atarak hareket etmekte. Artık hiç suratı olmayan bir isme doğru.

8 Ekim 2020

 

1 İtalyancadan tercüme: Enis Memişoğlu. https://www.quodlibet.it/giorgio-agamben-un-paese-senza-volto