Modern Zamanlar Sinema Dergisi, ülkemizin uzun süreli yayınlanan en önemli yayınlarından birisi. Sinema yazarı Tuncer Çetinkaya’nın röportajımızda ifade ettiği gibi; “… 12 yıl, 48 sayı ve yaklaşık 3 bin sayfa” yayınlanan dergi, bu defa karşımıza 640 sayfalık Modern Zamanlar’ın Türk Sineması Yazıları kitabıyla çıktı. Antalya Muratpaşa Belediyesi Kültür Yayını olarak yayınlanan bu eser, ‘Türk Sineması’ özelinde temel bir kaynak niteliği taşıyor. Bu anlamda da, Antalya Muratpaşa Belediye Başkanı Ümit Uysal’a, ‘Türk Sineması’na verdiği özenli katkıları için bir sinemasever olarak çok teşekkür ederim. Bu temel eserin editörlüğünü yapan Tuncer Çetinkaya’yla, Ek Dergi için konuştuk.
“Modern Zamanlar, bir taraftan sinema üzerine düşünmeye çalışırken diğer yandan da, yılın belli günlerinde sinema festivali düzenlenen bir kent algısını yıkmak için mücadele etti.”
Modern Zamanlar Sinema Dergisi, ülkemizdeki sinema kültürüne önemli bir katkı sunan yayınlardan birisi. Derginin başlangıcından bu yana, gelişim süreci üzerine neler söylemek istersiniz?
Modern Zamanlar Sinema Dergisi, 2007 yılı başlarında, Antalya’da yaşayan bir grup yazar ve akademisyenin, “Altın Portakal’ın düzenlendiği bir kentten, ülkemizin sinema yazını birikimine küçük bir katkı koyma” düşüncesiyle yola çıktığı bir dergiydi. Festival, ülkenin sinema tarihi bakımından büyük önem arz ediyordu; ancak benzer şeyleri, olgunun kent insanındaki izdüşümü bakımından söylemek mümkün değildi. Bu bağlamda Modern Zamanlar, bir taraftan sinema üzerine düşünmeye çalışırken diğer yandan da, “yılın belli günlerinde sinema festivali düzenlenen bir kent” algısını yıkmak için mücadele etti. Çeşitli kurumlarla işbirliğiyle, sayısız konferans, panel ve film gösterimi, çeşitli sergi ve yayınlar, Altın Portakal için içerik hazırlama, 12 yıllık yolculuk boyunca bizlere eşlik etti.
Yayın yönetmenliğinizi yaptığınız Modern Zamanlar dergisinin, Türk Sineması özelindeki hassasiyeti ülkemizde çok nadir görülen kıymet. Bu anlamda derginize ve size çok teşekkür ederiz. Bu nokta da şunu sormak isterim; Modern Zamanlar dergisi, bize Türk Sineması özelinde ne söylemek istiyor? Bu soruyu, biraz açmanızı istiyorum.
Derginin, sinemamız için koyu ve kocaman harflerle, köşeli tespitler yapan bir platform olmaktan çok, Türk Sineması’nı anlamaya çalışan bir yayın olduğunu söyleyebilirim. Bunun altını özellikle çiziyorum; çünkü böyle bir iddiaya sahip kimi mecraların, Türkiye’ye özgü bir “sanat sineması” algısı oluşturmakta üstlendikleri misyon anımsanırsa, Modern Zamanlar’ın bunun tam da karşısında konumlandığını vurgulamak gerekir. Dergi, yazarları ve ele aldığı konular bakımından çeşitli görüş ve düşüncelere özgürce yer verdi, aynı olguya farklı pencerelerden bakan yazılar aracılığıyla tek sesliliğin hâkim kılınmaya çalışıldığı bir ortama ilk günden karşı koymaya çalıştı. Halit Refiğ de, Yılmaz Güney de, Ulusal Sinema Akımı da, Sinematek de, minimalist sinema veya popüler filmler / post modern eğilimler de bu kapsam içinde ele alındı; hüküm koymaktan ziyade anlamlandırma çabası öne çıkarıldı. Genel olarak baktığımızda sinemayı çok sevdiğimizi ve yedinci sanatın içinden geçilen çağa tanıklık etme gibi çok önemli bir işleve sahip olduğunu düşündük; eleştirilerimiz de bu doğrultuda yapıcı, kavramaya çalışan bir bakış içerdi.
“Tamamen amatör bir ruhla bunu 12 yıl, 48 sayı ve yaklaşık 3 bin sayfa boyunca sürdürmeye çalıştık.”
Modern Zamanlar, Modern Zamanlar’ın Türk Sineması adıyla, 640 sayfalık heyecan verici bir kitapla karşımıza çıkıyor. Bu fikrin nereden çıktığı konusu hakkında ne söylemek istersiniz?
Taşrada dergi çıkarmaya çalışmanın hiç de kolay olmadığını kabul edersiniz. Bizler, hiçbir maddi kazanç gözetmeksizin; aksine kendimizi ve yakın çevremizi fedakârlığa zorlayarak, tamamen amatör bir ruhla bunu 12 yıl, 48 sayı ve yaklaşık 3 bin sayfa boyunca sürdürmeye çalıştık. Gelinen noktada ortaya çıkan birikimin kalıcı bir esere dönüşmesi gerektiğine karar verdik. Fikrimiz, dergilerimizin son yıllarda insanlarla buluşmasını sağlayan Muratpaşa Belediyesi’nin değerli Başkanı Sayın Ümit Uysal tarafından da destek görünce, ortaya bu hacimli seçki çıktı. Eserin kimi ilave yazılarla birlikte Türk Sineması üzerine kapsamlı bir incelemeye dönüşmesi ve aldığımız tepkilerin bizleri çok mutlu ettiğini söyleyebilirim.
Modern Zamanlar’ın Türk Sineması; Veysel Atayman, Rekin Teksoy ve Giovanni Scognamillo’nun ölümsüz anılarına ithaf edilmiş. Bu ithafı görünce, bir sinemasever biri olarak çok teşekkür ederim. Sinemaya emek, duygu ve hayatını vermiş isimler sizin için ne anlam ifade ediyor?
Bunu kelimelerle ifade edebilmem çok zor. Veysel Hoca, gerek yazıları, gerek düşünüşü ve kişisel dostluğumuz sonucunda, bana ve çevreme kazandırdıklarıyla hayatıma damga vuran bir aydındı. İlk günden bu yana danışmanlığımızı yaptı; görüş ve önerileriyle Modern Zamanlar birikiminin ortaya çıkmasında, birinci derecede rol aldı. Onun özellikle tür sineması ve komedi üzerine çalışmalarının sinema yazınımız adına çok büyük bir açığı kapattığını vurgulamak isterim. Benzer şeyler, Rekin Hoca için de geçerli. Hayatının son düzlüğünde, yanında olmaktan büyük bir mutluluk duyuyorum. Birkaç yıl önce kendisi için bir anı kitabı da hazırladık. Hep aramızda…
Üstat Giovanni Scognamillo da, bir Modern Zamanlar dostuydu. Dergide yer alan yazıları titizlikle okur, kimi zaman da bazı görüşlere şerh düşüp, önerilerde bulunurdu. Sinemada eleştiri ve yeni dönemin filmleri üzerine görüşleri, yeni kuşak eleştirmenler için yol haritası içermekte. Derginin yayınlandığı ilk günlerden itibaren yol arkadaşlığı yapan, üç duayen ismi seçki aracılığıyla anmaktan onur duyuyorum.
Son olarak, sizden Modern Zamanlar’ın bundan sonraki sürecinin yol haritasının nasıl olacağını öğrenebilir miyiz?
Modern Zamanlar’ın bundan sonraki süreci, ülke koşullarından bağımsız olmamak kaydıyla çeşitli mecralarda devam edecek. Kısa vadede tüm seçkimize yer vereceğimiz bir web sayfası üzerinde çalışıyoruz; ayrıca kitap projelerini sürdürmek, Türk Sineması’nın üzerinde yeterince kalem oynatılmadığını düşündüğümüz alanlarına ilişkin eserler yayınlamak istiyoruz.